Türkiye’nin dört bir yanındaki eşsiz yerel zenginlikler, Ülke TV’nin “Değerlerin Daveti” programıyla hafta sonları ekranlara taşınıyor.
Program, coğrafi işaretlerle uluslararası alanda tescillenmiş ve korunmuş, ülkenin kültürel ve doğal mirasını oluşturan değerleri mercek altına alıyor. Tarım ürünlerinden nadir endemik türlere, köklü el sanatlarından ağız sulandıran yöresel lezzetlere kadar geniş bir yelpazede yer alan değerler, program aracılığıyla geniş kitlelere tanıtılıyor.
“Değerlerin Daveti”nin temel amacı, Türkiye’nin yerel ürünlerini ve sanatını ulusal ve uluslararası pazarlarda markalaştırma çabalarına destek olmak. Gaziantep baklavasından Konya’nın etli ekmeğine, Erzurum’un göz alıcı Oltu taşına kadar birçok bilinen değerin yanı sıra, henüz patentlenmemiş veya yeterince tanınmayan yerel ürün ve el sanatlarını üreten kişi ve kurumlar da bu program sayesinde önemli destek ve teşvik mekanizmaları hakkında bilgilendiriliyor.
Program, yerel üreticileri ve sanatçıları bilinçlendirerek, onların ulusal birliğe ve ülke ekonomisine katkı sağlamalarına olanak tanıyor. Kendi topraklarımızın özgün tatlarını, dokularını ve hikayelerini barındıran bu değerlere sahip çıkan “Değerlerin Daveti”, her hafta sonu Ülke TV ekranlarında izleyicileri bekliyor. Bu eşsiz yolculukla Türkiye’nin saklı kalmış hazinelerini keşfederken, yerel ekonomiye ve kültürel çeşitliliğe verilen desteğe tanık olacaksınız.
Bugünün ürünü: Amasya Patlıcan Pehli
Amasya mutfağının incisi, tarih kokan bu kadim şehrin lezzet mirası Amasya Patlıcan Pehli, geleneksel üretim metodu ve eşsiz tadıyla coğrafi işaretli ürünler arasındaki haklı yerini almıştır. Osmanlı saray mutfaklarından günümüz davet sofralarına uzanan bu özel yemek, Amasya’nın gastronomi kültürünün önemli bir parçasıdır.
Coğrafi işaret tescil tarihi ve önemi
Amasya Patlıcan Pehli, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından Mahreç İşareti olarak tescil edilmiştir. Amasya’nın bu yöresel lezzeti, Yeşilırmak Havzası Kalkınma Birliği’nin başvurusu sonucunda, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında 05.04.2022 tarihinde tescil edilerek koruma altına alınmıştır. Bu tescil, yemeğin Amasya ile olan ün bağını, özgün üretim metotlarını ve kalitesini güvence altına alarak, taklitlerinin önüne geçilmesi ve yöreye ait bu lezzetin gelecek nesillere aktarılması açısından büyük önem taşımaktadır.
Amasya Patlıcan Pehli nasıl üretilir
Amasya Patlıcan Pehli, ustalık becerisi gerektiren, özenli ve aşamalı bir üretim sürecine sahiptir. Geleneksel tarife göre ana malzemeleri patlıcan, domates ve kuzu etidir, özellikle de kemikli kuzu kaburga eti tercih edilir.
Üretim aşamaları:
Etin haşlanması: Pehli’nin lezzetinin temelini oluşturan kuzu kaburga eti, öncelikle tuz ve karabiber ile tatlandırılarak az suda haşlanır. Bu işlem, etin yumuşamasını ve yemeğe lezzetini verecek et suyunun hazırlanmasını sağlar.
Patlıcanların hazırlanması ve kızartılması: Patlıcanlar alacalı bir şekilde soyulduktan sonra, genellikle uzunlamasına ve enine olmak üzere parçalara ayrılır. Hazırlanan bu patlıcan dilimleri, kızgın sıvı yağda hafifçe rengi dönene kadar kızartılır. Bu aşama, patlıcanın acısını alıp ona kendine has bir tat ve doku kazandırır.
Dizme ve harmanlama: Kızartılan patlıcanlar, fırın tepsisine veya uygun bir güveç kabına döşenir. Üzerine, kabuğu soyulmuş ve halka şeklinde doğranmış domatesler eklenir.
Etin eklenmesi: Daha önce haşlanmış olan kuzu kaburga eti, elde edilen et suyu ile birlikte tepsideki patlıcan ve domateslerin üzerine yerleştirilir. Bu, tüm bileşenlerin etin lezzetli suyuyla buluşmasını sağlar.
Fırında pişirme: Son olarak tuz ve karabiber ilavesiyle tatlandırılan yemek, önceden ısıtılmış fırında pişirilir. Pişirme süresi boyunca etlerin kızarması ve patlıcanların et suyunu tamamen çekmesi beklenir. Bu yemeğe karakteristik lezzetini veren, sebzelerin ve etin fırında birbirine karışarak, suyunun azalması ve hafifçe kızarmasıdır.
Çeşitleri ve yanında sunulan ürünler
Amasya Patlıcan Pehli, temelde kuzu eti ve kızartılmış patlıcanın birleşimiyle yapılan tek bir özgün tarife sahip olsa da, yöresel mutfaklarda veya farklı sunumlarda ufak tefek eklemeler görülebilir. Örneğin bazı tariflerde domates ve patlıcanın yanına biber de eklenebilir. Ancak coğrafi işaretli orijinal reçete, ana hatlarıyla patlıcan, domates ve kemikli kuzu/koyun eti üzerine kuruludur.
Genellikle özel günlerde ve davetlerde ikram edilen ağır ve doyurucu bir ana yemek olduğu için, yanında dengeleyici ve tamamlayıcı ürünlerle servis edilir. Amasya Patlıcan Pehli’nin lezzetini taçlandıran ve geleneksel sunumda sıklıkla yer verilen ürünler şunlardır:
Pirinç pilavı: Etli ana yemeklerin yanında olmazsa olmazıdır.
Yoğurt/ayran: Yemeğin ağırlığını dengeleyen, ferahlatıcı bir eşlikçidir.
Salata veya mevsim yeşillikleri: Yemeğin yanına taze bir lezzet katmak için tercih edilir.
Özellikle yemeğin dibinde kalan, lezzet yüklü “meyane” adı verilen sulu kısmı, Amasya’da ekmek bandırılarak yenilmesi de bir gelenektir ve bu lezzetin tadını tam olarak çıkarmak için önerilir.
