Türkiye’nin dört bir yanındaki eşsiz yerel zenginlikler, Ülke TV’nin “Değerlerin Daveti” programıyla hafta sonları ekranlara taşınıyor.
Program, coğrafi işaretlerle uluslararası alanda tescillenmiş ve korunmuş, ülkenin kültürel ve doğal mirasını oluşturan değerleri mercek altına alıyor. Tarım ürünlerinden nadir endemik türlere, köklü el sanatlarından ağız sulandıran yöresel lezzetlere kadar geniş bir yelpazede yer alan değerler, program aracılığıyla geniş kitlelere tanıtılıyor.
“Değerlerin Daveti”nin temel amacı, Türkiye’nin yerel ürünlerini ve sanatını ulusal ve uluslararası pazarlarda markalaştırma çabalarına destek olmak. Gaziantep baklavasından Konya’nın etli ekmeğine, Erzurum’un göz alıcı Oltu taşına kadar birçok bilinen değerin yanı sıra, henüz patentlenmemiş veya yeterince tanınmayan yerel ürün ve el sanatlarını üreten kişi ve kurumlar da bu program sayesinde önemli destek ve teşvik mekanizmaları hakkında bilgilendiriliyor.
Program, yerel üreticileri ve sanatçıları bilinçlendirerek, onların ulusal birliğe ve ülke ekonomisine katkı sağlamalarına olanak tanıyor. Kendi topraklarımızın özgün tatlarını, dokularını ve hikayelerini barındıran bu değerlere sahip çıkan “Değerlerin Daveti”, her hafta sonu Ülke TV ekranlarında izleyicileri bekliyor. Bu eşsiz yolculukla Türkiye’nin saklı kalmış hazinelerini keşfederken, yerel ekonomiye ve kültürel çeşitliliğe verilen desteğe tanık olacaksınız.
Bugünün ürünü: Amasya Etli Çiçek Bamyası Yemeği
Türkiye’nin zengin mutfak mirasının önemli bir parçası olan ve Amasya’nın kadim lezzet kültürünü temsil eden Amasya Etli Çiçek Bamyası Yemeği, kendine has üretim metodu, lezzeti ve sunumuyla Mahreç İşareti tesciline sahip coğrafi işaretli bir değerdir.
Bu eşsiz yemeğin hikayesi, tarladan sofraya uzanan incelikli bir ustalık ve özen gerektiren adımlarla şekillenir.
Üretim aşamaları ve ustalık gerektiren metot
Amasya Etli Çiçek Bamyası Yemeği’nin en belirgin özelliği, kullanılan bamyaların özenle seçilmesi ve geleneksel yöntemlerle hazırlanmasıdır. Yemek, mevsimine göre kurutulmuş ya da taze bamya ile yapılabilir, ancak lezzetini ve dokusunu veren asıl unsur, küçük ve narin “çiçek bamya”nın tercih edilmesidir.
1. Hammadde Seçimi ve Hazırlık
Bamya Seçimi: Yemeğin ana bileşeni olan bamya, küçük olması ve kurutulduktan sonra bile formunu koruması nedeniyle özenle seçilir.
Kurutma (Kuru Bamya Kullanılacaksa): Toplanan bamyalar, iplere dizilerek güneş altında kurutulur. Bu geleneksel yöntem, bamyaların lezzetini yoğunlaştırır ve uzun süre saklanmasını sağlar.
2. Pişirme Metodu ve Kritik Aşama
Yemeğin hazırlanmasında, bamyaların pişerken oluşan sünme (salyalanma) durumunun önlenmesi en kritik aşamadır ve bu, Amasya mutfak kültürüne özgü bir ustalık becerisi gerektirir.
Ön Hazırlık: Kuru bamya kullanılacaksa öncelikle haşlanır ve süzülerek acı suyunun atılması sağlanır. Taze bamya ise temizlenerek yıkanır.
Etin Kavrulması: Yemeğin en önemli unsurlarından biri olan kuzu eti, genellikle tereyağında veya kuyruk yağı ile birlikte kavrulur. Bu kavurma işlemi, ete derin bir lezzet katmanı oluşturur.
Sünmeyi Önleyici Adım: Bamyanın sünmemesi için yemeğe pişme aşamasında limon suyu eklenir. Limon suyu, bamyaların diri kalmasına ve istenmeyen sünmenin engellenmesine yardımcı olur.
Pişirme: Kavrulmuş et, bamya, doğranmış domates veya salça, kuru soğan, limon suyu, tuz ve su/et suyu tencerede birleştirilir. Bamya, dağılmayacak ve sünmeyecek şekilde, yavaş ateşte, özünü alarak pişirilir.
Bu özenli üretim metodu, yemeğin berrak suyunu ve diri bamyalarını koruyarak Amasya Etli Çiçek Bamyası Yemeği’ni diğer bamya yemeklerinden ayıran ana faktördür.
Çeşitleri ve birlikte kullanılan ürünler
Amasya Etli Çiçek Bamyası Yemeği temelde tek bir Mahreç İşaretli ürün olarak tescillenmiştir. Ancak, yöresel mutfakta kuru bamya ve taze bamya ile yapılan iki temel uygulama şekli bulunmaktadır. Tescilli üründe kuzu eti kullanımı belirtilmiş olsa da, yörede et çeşidi veya miktarı damak tadına göre ufak farklılıklar gösterebilir.
Birlikte kullanımı önerilen ürünler
Amasya’da bu asil yemek, genellikle tek başına değil, yörenin zengin sofra kültürüyle uyumlu diğer lezzetlerle birlikte servis edilir. En yaygın birliktelikler:
Pilav: Özellikle pirinç pilavı, yemeğin etli ve ekşili tadına denge katar.
Amasya Çöreği veya Ekmek Çeşitleri: Yemeğin suyunu banmak için yöresel fırın ürünleri tercih edilir.
Amasya Toyga Çorbası: Yine coğrafi işaretli bir değer olan Toyga çorbası, bu yemekten önce başlangıç olarak sıkça sunulur.
Salata veya Turşu: Yemeğin ekşiliğini dengelemek veya damakta farklı bir ferahlık yaratmak için taze salata veya yöresel turşular eşlik edebilir.
Coğrafi işaret tescil süreci ve tarihi
Amasya Etli Çiçek Bamyası Yemeği, Amasya mutfak kültürünün korunması ve tanıtılması amacıyla coğrafi işaret tescili almıştır.
Tescil Tarihi: Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT) tarafından 22.11.2021 tarihinde resmi olarak tescil edilmiştir (Tescil No: 953).
Bu tescil ile Amasya Etli Çiçek Bamyası Yemeği’nin tarifinin ve üretim metodunun korunması güvence altına alınmış, yerel üreticilerin taklit ürünlere karşı korunması sağlanmış ve yemeğin Amasya ili ile olan ün bağı resmiyet kazanmıştır.
