Erzurum Valiliği’nin hazırladığı ve büyük beğeni toplayan “Erzurum Kümbetleri” kısa metrajlı belgeseli, sosyal medyada binlerce kişiye ulaştı.
Belgesel, Erzurum’un tarihi dokusunu ve kümbetlerin taşıdığı anlamı şu sözlerle aktarıyor: “Taşların bir hafızası ve vakarı olduğunu yüzyıllardır dimdik ayakta duran ecdat yadigârı yapılardan öğrendik. Duayı ve ümidi de… Her kemerde bir dua, her kubbede bir umut…”
Erzurum’da 21 türbe bulunuyor
Türk kültüründe ölüm ve anma geleneğinin özel bir yeri olduğunu belirten belgesel, İslamiyet’in kabulüyle bu geleneğin yeni bir biçim kazandığını ve Orta Asya’da doğan türbe yapılarının Anadolu’da da zenginleştiğini vurguluyor.
Erzurum şehir merkezinde yer alan 21 türbenin mimari özellikleri de detaylandırılıyor. Bu türbelerden bazıları kare, dikdörtgen, silindirik, sekizgen, onikigen ve çokgen gövdeli olarak farklılık gösteriyor.
Başlıca türbe ve kümbetler
Erzurum’un önemli kümbet ve türbelerinden bazıları şunlardır:
Üç Kümbetler Kare Gövdeli Anonim Kümbet: 13. yüzyıla ait olduğu düşünülen, kime ait olduğu bilinmeyen bir yapı.
Cimcime Hatun Kümbeti: 1304 yılında yaptırılmış, silindirik gövdeli bir türbe.
Üç Kümbetler Silindirik Gövdeli Anonim Kümbet: 14. yüzyıl başlarına ait olduğu tahmin edilen, kime ait olduğu bilinmeyen silindirik gövdeli yapı.
Emir Saltuk Kümbeti: 12. yüzyılın ilk yarısına ait olduğu kabul edilen, Anadolu’nun en erken tarihli kümbeti olarak bilinen sekizgen gövdeli türbe. Bu yapının bezemelerinde Orta Asya Türk inançlarını yansıtan figürler yer alıyor.
Çifte Minareli Medrese Kümbeti: 13. yüzyıl sonu veya 14. yüzyıl başlarına ait olduğu düşünülen, onikigen gövdeli bir yapı.
Emir Sadrettin (Karanlık) Kümbeti: 1308 yılında yaptırılmış, onikigen gövdeli türbe.
Gümüşlü Kümbet: 14. yüzyıl başlarına ait olduğu tahmin edilen, onikigen gövdeli bir yapı.
Hoca Cemalettin Yakut (Yakutiye) Kümbeti: 1310 yılında Bolugan Hatun için yaptırılmış, onikigen gövdeli türbe.
Rabia Hatun (Rabia Ana) Türbesi: 14. yüzyılın ilk yarısına tarihlendirilen, onikigen gövdeli bir yapı. Kökeni hakkında farklı rivayetler bulunuyor.
Üç Kümbetler Onikigen Gövdeli Anonim Kümbet: 14. yüzyıla ait olduğu düşünülen, kime ait olduğu bilinmeyen onikigen gövdeli yapı.
Mehdi Abbas Türbesi: 15. yüzyıla ait olduğu düşünülen, dıştan onaltıgen, içten sekizgen gövdeli bir türbe.
Belgesel, tarihi yapıların Erzurum’un kültürel mirasının önemli bir parçasını oluşturduğunu gözler önüne seriyor.
