Sudan’ın başkenti Hartum’a bağlı Umdurman kentindeki Beyt el-Halife Müzesi, Osmanlı ve Mehdi dönemi ile İngiliz işgal yıllarının hatıralarına ev sahipliği yapıyor.
Sudan’daki kısa ömürlü Mehdi Devleti’nin (1885-1899) kurucusu Muhammed Ahmed el-Mehdi’nin halifesi Abdullah bin Muhammed et-Teayişi’nin iktidarı sırasında ikametgahı ve karargahı olan tarihi yapının inşasına 1887’de başlandı ve eklemelerle 1891’de son halini aldı.
İşgalin ardından İngiliz askeri yetkililerince 1911’e kadar resmi konut olarak kullanılan ardından 1924’e kadar kaderine terk edilen yapı, İngiliz-Mısır ortak idaresi sırasında 1928’de müzeye çevrildi ve bugün turistlerin uğrak mekanlarından ve başkentin sembollerinden biri haline geldi.
Mehdilik iddiasıyla ortaya çıkan Sudanlı mutasavvıf Mehdi’nin başlattığı, İslami reform ve ülkeyi işgal güçlerinden temizlemeyi amaçlayan dini ve siyasi hareketin kurduğu Mehdi Devleti ve daha sonraki dönemlere de ışık tutan Beyt el-Halife Müzesi’nde, İngiliz işgal kuvvetlerinden ele geçirilenlerin de aralarında bulunduğu paralar, silahlar, sikkeler, küpler, belgeler, kılıçlar, sancaklar, hat sanatından örnekler, o dönemi yansıtan fotoğraflar, giysi ve araç gereçler sergileniyor.
Müzesinin avlusunda Mehdi’nin mezarının kalıntılarından kurtarılan kubbe ile bazı toplar ve kendisinin kullandığı Sudan’daki ilk motorlu araç olan Arrol-Johnston traktörü de ziyaretçileri bekliyor.
Müzede Mehdi’nin yanı sıra döneminin yönetici ve komutanlarından Abdurrahman Nucumi, Osman Dikne’ye ait şahsi eşyalar ile Darfur sultanı Ali Dinar’ın Darfur’daki müzesinden getirtilen eşyalar ve Osmanlı döneminden kalma çeşitli eserler ve taş baskı matbaası de bulunuyor.
Döneminin üslup ve mimarisini yansıtan nadide eserlerden olan müze, İtalyan mimarların geleneksel kerpiçten inşa ettikleri avlulu, alçak iki katlı ve beş bölümden oluşan bir mimariye sahip.
Müzenin yakınında döneminin önemli isimlerinin kabirleri ve Mehdi adına yapılan bir cami ile dini merasimlerin yapıldığı geniş bir meydan bulunuyor.
Beyt el-Halife Müzesi, geçen sene başlayan restorasyon çalışmalarının ardından bu hafta yeniden ziyarete açıldı.
