Metropol şehirler arttıkça gökyüzüne yükselen binalara alışsak da geçmişte bizim tam aksimize yerin altına devasa şehirler inşa edilmiş.
İnsanlar, tarih boyunca yeryüzüne görkemli kaleler, yapılar inşa ederken yerin altına da şehirler kurdu. Çağımızda bulutlara ulaşan gökdelenlerle yarış halinde olunsa da geçmişte yerin altında devasa kompleksler kurarak hayatta kalma mücadelesi verilmiş.
Kimisi bulundukları coğrafi koşullar nedeniyle yerin altına yaşam kurarken kimileri de düşmanlarından saklanmak için yer altını tercih etmiş. Kimi yeraltı şehirlerinin ise nasıl ve neden yapıldığı gizemini koruyor.
Günümüzde turistik açıdan ilgi gören yeraltı şehirlerine Türkiye’nin Kapadokya Bölgesi’nde rastlanıyor. Dünyanın en görkemli yeraltı şehirlerinden biri olarak kabul edilen Derinkuyu Yeraltı Şehri başta olmak üzere Kapadokya’da ziyaret açık olan pek çok yeraltı şehri bulunuyor.
İşte Türkiye’den ve dünyadan en gizemli yeraltı şehirleri…
ORVIETO-İTALYA
İtalya Umbria’da tarihi dokusu mükemmel bir şekilde korunan Ortaçağ’da kalma Orvieto, mimari dehanın örneği. Kapadokya gibi pek çok yeraltı şehrine ev sahipliği yapan kentin ismi de “altı boş şehir” anlamına geliyor. Orvieto’nun altında bulunan bini aşkın mağaraların hepsi, el ile oyularak yapılmıştır.
Orvieto’yu inşa etmeye ilk olarak kuyular ve sarnıçlardan başlanmış. Daha sonra galerin eklenmesiyle bugünkü şehir halini almış. 2. Dünya Savaşı yıllarında sığınak olarak kullanılan şehirleri birbirine bağlayan labirent şeklinde tüneller, mahzenler bulunuyor. İyi korunmuş tarihi yapılarıyla dikkat çeken İtalya’da yerin altında da zamanda yolculuk yapabilirsiniz.
ELLORA MAĞARALARI-HİNDİSTAN
Rengarenk ve ihtişamlı tapınakları, kendine has kültürüyle herkesin ölmeden önce görmek istediği ülkeler arasında yer alan Hindistan, yeraltı şehirleriyle de adından söz ettiriyor. Dünyanın en büyük oyma manastırı Ellora Mağaraları, 34 mağaradan oluşuyor. Maharaştra eyaletinde bulunan mağaralar, Hint mitolojisindeki Vaishnavizm ve Shaktizm destanlarında adı geçen tanrı ve tanrıçaların görsellerini barındırıyor.
Devasa büyüklükteki kaya kütlelerinin dikey bir şekilde oyulmasıyla onlarca heykelin işlendiği tapınakta Budist, Hindu ve Jain tapınakları bir arada bulunuyor. Tüm dikkatleri üzerinde çeken ortada yer alan ana tapınak Kaisala, oyma sanatının en güzel örneğini sunuyor. 150 yılda tamamlandığı tahmin edilen Ellora Mağaraları’nda geniş avluları ve rahibelerin konakladığı yapıları da görebilirsiniz.
PERA ANTİK KENTİ- ÜRDÜN
Mistik yapısıyla bin bir gece masallarını anımsatan Petra, Kızıldeniz ve Basra Körfezi bölgelerinde önemli bir ticaret merkezi görevini üstleniyor. İsviçreli kaşif Johann Burckhardt tarafından keşfedilene kadar yalnızca göçebe Araplar ve tüccarlar tarafından bilinen bu kayıp şehir, hala gizemini koruyor. Antik Kent, Ürdün denilince akıllara ilk gelen, kartpostallara konu olan efsanevi bir mimari harikasıdır.
Gün ortasında çölün pembe, kırmızı ve turuncu renklerine bürünen Petra, Nebatiler tarafından inşa edilmiş. Büründüğü bu renkler nedeniyle “Rose City” olarak da bilinen kentin olağanüstü mimarisinin dönem şartlarında nasıl ortaya çıktığı merak konusu. Kent, Indiana Jones filmlerine de ev sahipliği yapmıştır.
WİELİCZKA TUZ MADENİ- POLONYA
Dünyanın en büyük yeraltı tuz madeni olan Wieliczka, 15 milyon yıl önce denizin çekilmesi sonucu oluşmuştur. Geçmişte maden olarak işletilen Wieliczka’yı günümüzde turistik amaçlı ziyaret edebilirsiniz. İşletmede tamamı madenden çıkarılan tuzla yapılmış görkemli bir kilise, kabartmalar, salonları odalar ve heykeller yer alıyor.
Madenden çıkarılan tuzu yukarı ulaştırmak için kullanılan mekanizma, mühendislik harikası yönüyle görenleri hayran bırakıyor. Madenin denilince akıllarda karanlık bir mekan canlansa da Wieliczka, yüksek tavanlarıyla ferah bir ortam oluşturuyor. Bembeyaz tuzdan yapılmış sanat eserleriyle dolu şapelin kristal avizeleri de dahil olmak üzere tüm detayları, ihtişamlı bir sarayı geziyormuşsunuz hissi verecek.
EDİNBURGH MAHZENLERİ- İSKOÇYA
İskoçya’nın başkenti Edinburgh’da fantastik öykülerle tanınan mahzenlerin 1700’lü yıllardan kaldığı tahmin ediliyor. Uzun yıllardır gizemini koruyan mahzenin kimileri tarafından sorgu merkezi olarak ya da seri katiller üzerinde deneyler yapmak için kimileri tarafından ise demir dökümcüler, ayakkabı tamircileri gibi zanaatkârların çalıştığı ya da yasadışı malzemelerin saklandığı depo olarak kullanıldığı söyleniyor.
DİXİA CHENG- ÇİN
İlginç antik kentleriyle bilinen Çin’nin başkent Pekin’de saldırılardan korunmak için inşa edilen Dixia Cheng, “yer altının Çin Seddi” olarak adlandırılıyor. Diğer şehirlere göre daha yakın bir tarihte inşa edilen bu sığınak, bombalamalar ve özellikle nükleer saldırılardan korunmak amacıyla yapılmıştır.
Sığınakta okul, hastane, tiyatro, restoran gibi temel hizmet alanlarının bulunduğu Dixia Cheng’e 100 gizli girişten ulaşılabiliyor. Mahzene hiçbir zaman sığınak olarak ihtiyaç duyulmadığı için 2000 yılundan sonra turistik ziyaret açılmıştır.
DERİNKUYU-NEVŞEHİR
Türkiye’nin turizm cenneti Kapadokya doğa harikası peri bacalarıyla olduğu kadar yeraltı şehirleriyle de turistleri cezbediyor. Kapadokya Bölgesi’ndeki 36 yeraltı şehrinin en iyi korunanı olan Derinkuyu, 8 kattan oluşuyor. Bölgeye gelen her turistin mutlaka uğradığı Derinkuyu’nun yeryüzüyle bağlantısı olmayan kısımlar dahil 70 bin ile 80 bin metreyi bulsa da buranın yalnızca 2500 kilometrekaresi ziyaret edilebiliyor.
İçerisinde kilise, mezarlık, şaraphane, ahır, mutfak, havalandırma kanalları, oturma bölümleri ve koridorlar olan Derinkuyu neredeyse bir kasabada bulunan her şeye sahip. M.Ö 8. yüzyıla dayanan tarihiyle merak uyandıran şehrin Roma zulmünden kaçan ilk Hristiyanların saklandıkları sığınak olduğu da rivayet ediliyor.
TÜRKİYE’DEKİ YERALTI ŞEHİRLERİ
- Ani Harabeleri
- Saratlı yeraltı şehri
- Aziz Mercurius yeraltı şehri
- Gaziemir yeraltı şehri
- Hüyük yeraltı şehri
- Acıgöl yeraltı şehri
- Mazı yeraltı şehri
- Özkonak yeraltı şehri
- Çeşka Kalesi yeraltı şehri
- Dulkadirli İnlimurat yeraltı şehri
- Özlüce yeraltı şehri
- Mucur yeraltı şehri
- Aydıntepe yeraltı şehri
- Ağırnas yeraltı şehri
- Kaymaklı yeraltı şehri
- Yerebatan Sarnıcı
