UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne kayıtlı Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi’nde proje süreçleri tamamlandı. 1486 yıllık yapının ana kubbesi, tarihinin en geniş ve en kapsamlı restorasyon sürecine alınıyor.
AYASOFYA’DA YENİ BİR SAYFA AÇILIYOR
Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi’nde bütünsel projelendirme, yapısal modelleme, zemin durumu ve deprem güvenliği ile ilgili proje süreçleri tamamlandı. Yapılan analiz ve incelemeler neticesinde yapının ana kubbesinde güçlendirme ihtiyacı olduğu belirlendi.
ANA KUBBEDE TARİHİ RESTORASYON
Bu süreçte ana kubbe, tarihinin en geniş ve en kapsamlı restorasyon sürecine alınıyor. Kubbe, depreme karşı daha dayanıklı hale getirilecek ve yapının özgün hali titizlikle korunacak. Kubbenin iç yüzeyindeki mozaiklere zarar gelmemesi için çalışmalar dış yüzeyden yürütülecek. Kurşun kaplamalar sökülerek onarılacak veya yenilenecek.
Hava koşullarından etkilenmemesi ve mozaiklerin korunması amacıyla kubbe geçici olarak çelik konstrüksiyon ve özel branda ile kapatılacak.
İBADET SÜRECEK
İbadet ve restorasyon çalışmalarının eş zamanlı devam etmesi için yapı içerisine, 43,5 metre yüksekliğinde 4 ana kolon üzerine çelik platform kurulacak.
“Böyle yapılarda dengesizlik söz konusu olursa bir yıkım olabilir”
Konuya ilişkin AA muhabirine açıklamada bulunan Ayasofya Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Ahmet Güleç, kubbedeki çalışma kapsamında kubbenin ıslanmaması ve içerideki mozaiklerin de zarar görmemesi amacıyla içeride platform, dışarıdan ise geçici örtü yapılacağını söyledi.
Dış cephedeki çalışmaların tamamlanmasının ardından yapının içerisinde kapsamlı çalışma yapılacağını vurgulayan Güleç, şöyle devam etti:
“İçeride daha çok bakım işleri yapıyoruz. Dışarıda ise sıvalar söküldü, yeni sıvalar, derzler yapılacak. Dış kısmı, dış ortamdan koruyacak hale getireceğiz. Bundan sonra Ayasofya, orijinal dokusu ile muhafaza edilecek. Belli bir yere kadar sıvası yapılacak. Hava koşulları yukarıda farklı. Oldukça esiyor vesaire… Aşağı kısımlara derz yapılacak. Dönemine göre neyse ona göre malzeme kullanacağız. Malzemelerin analizlerini yaptık, şu anda formüllerimiz hazır. O formüller doğrultusunda çalışmalar yapılacak. Bu iş bugünden yarına bitecek bir iş değil. Hiçbir zaman da bitmez. Sürekli bakım gerekir. Bakım olunca da bu tür restorasyonlara ihtiyacımız olmaz.”
Ahmet Güleç, kubbedeki çalışmanın detaylarına da değinerek, “Kubbenin üstündeki kurşunlar sökülecek, onların altındaki durum tespit edilecek. Birkaç yerde sondaj yaptık. Bir yerlere molozları koymuşlar. Kubbemiz yusyuvarlak değil, kaburgalı gibi. Aralarında geçişler var. O boşlukları doldurmuşlar. Kimi yerde de tahtalarla geçmişler. Şimdi biz oraların hepsini daha düzenli hale getireceğiz. Böylece kubbe kendi içinde de dengeye girecek. Böyle yapılarda dengesizlik söz konusu olursa sallanmada bir yıkım olabilir.” ifadelerini kullandı.
“Doğru bir güçlendirme müdahalesinde bulunmak niyetindeyiz”
Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Hasan Fırat Diker de olası bir deprem senaryosunda öngörülen risklere işaret ederek, “Öngörümüz, Ayasofya’da kubbeyi destekleyen iki yarım kubbeden kaynaklanabilecek bir çöküntü oluşması doğrultusunda. Biz de yapıyı hem içten hem dıştan kuşatacak ve yeni kurulacak iskeleyle kubbenin kurşun örtüsünü tamamen kaldıracağız. Homojen eğrisel bir yüzeye sahip olmadığını öngördüğümüz, tabakalaşmaların olduğunu bildiğimiz kubbenin çıplak kagir dokusunu gözlemleyip, olabildiğince doğru bir güçlendirme müdahalesinde bulunmak niyetindeyiz.” diye konuştu.
“Ayasofya’da yeni bir sayfa açılıyor”
Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Asnu Bilban Yalçın ise Ayasofya’daki restorasyon çalışmalarına 10 yıl önce başladıklarını ve çalışmaların etap etap devam ettiğini söyledi.
Çalışmalarının son dönemde hızlandığını dile getiren Yalçın, “Doğu ve kuzey cephelerin korunması ve restorasyonuyla birlikte şu an en büyük adım kubbenin restorasyonuna başlayacak olmamız.” ifadesini kullandı.
Ayasofya’nın Bizans ve Osmanlı döneminde büyük felaketlerle yıkıldığını ve çeşitli restorasyonlar gördüğünü kaydeden Yalçın, “Ayasofya’da restorasyon, modern çağda kullanılan teknoloji ve metotlarla en kapsamlı şekilde yapılacağı için muhtemelen Ayasofya’da yeni bir sayfa açılıyor.” değerlendirmesinde bulundu.
