Konya’nın Beyşehir ilçesinde, Geç Hitit Dönemi’nin başlarına, yani MÖ 1200’e tarihlenen görkemli bir yapı dimdik ayakta: Eflatunpınar Hitit Su Anıtı.
Anıt, son yılların küresel iklim değişikliğine bağlı kuraklık tehdidine rağmen, inşa edildiği günden bu yana kesintisiz akan su kaynağı sayesinde etkilenmemesiyle adeta zamana meydan okuyor.
Benzersiz açık hava tapınağı, Kral IV. Tuthaliya’nın emriyle 3 bin 200 yıl önce doğal bir pınarın üzerine, şükran ve bereket inancıyla inşa ettirildi. Dikdörtgen planlı yapının en çarpıcı özelliği, andezit taş blokların ustalıkla kesilip birleştirilmesiyle oluşturulan mimarisi.
Anıtın duvarlarında yer alan tanrı ve tanrıça figürlü kabartmalar, Hitit Uygarlığı’nın taş işçiliği ve sanatsal kompozisyon alanındaki dehasını gözler önüne seriyor. Bu kendine has nitelikleriyle Eflatunpınar, diğer Hitit kaya anıtlarından hemen ayrılıyor.
Keşfedilen gizemler ve kutsal havuz
Tarihi boyunca 3,5 metre yüksekliğinde olduğu sanılan su anıtı, Konya Müze Müdürlüğü’nün 1996-2001 yılları arasındaki kazıları sayesinde gerçek boyutlarına ulaştı: Tam 7 metre yüksekliğinde!
Kazılarda ayrıca anıtla bütünleşik, 30 metre eninde ve 34 metre boyunda kutsal bir havuzun varlığı da ortaya çıkarıldı. Anıtın ön cephesi ise, her biri bir sanat eseri niteliğinde olan, 19 taş blok üzerindeki zengin figürlerle süslü.
Sadıkhacı Mahallesi’nden yalnızca 4 kilometre uzaklıkta bulunan bu tarihi yapı, akan suları biriktirerek gerektiğinde tasarruflu bir şekilde kullanmaya imkan tanıyan, bölge için nadir ve akılcı bir sisteme sahip. Bu özellik, anıtın kurak aylarda bile ziyaretçilerini ağırlayabilmesinin ana nedenlerinden biri.
Suyun kutsallığı ve canlı yaşamı
Beyşehir Kültür ve Turizm Derneği Başkanı Mustafa Büyükkafalı, bu olağanüstü durumu vurgulayarak, “Hititlerin suyun kutsallığına olan inancının bir eseri olan bu yapıdaki su kaynağı, 3200 yıldır kesintisiz akışını sürdürerek günümüzdeki kuraklığa kafa tutuyor diyebiliriz. Bu durum, anıtın yılın her mevsimi ilgi görmesini sağlıyor,” dedi.
Asırlardır hayat veren su kaynağı, aynı zamanda Beyşehir Gölü’nü besleyen önemli kollardan biri olmaya devam ediyor. Büyükkafalı’nın dikkat çektiği bir diğer ilginç nokta ise, anıtın havuzunun gölden gelen ve nesli tehlike altında olan bazı nadir balık türlerine ev sahipliği yapması. Bu yönüyle Eflatunpınar, yalnızca tarihi bir tapınak değil, aynı zamanda canlı yaşam için de kritik bir sığınak işlevi görüyor.
