Türkiye’nin dört bir yanındaki eşsiz yerel zenginlikler, Ülke TV’nin “Değerlerin Daveti” programıyla hafta sonları ekranlara taşınıyor.
Program, coğrafi işaretlerle uluslararası alanda tescillenmiş ve korunmuş, ülkenin kültürel ve doğal mirasını oluşturan değerleri mercek altına alıyor. Tarım ürünlerinden nadir endemik türlere, köklü el sanatlarından ağız sulandıran yöresel lezzetlere kadar geniş bir yelpazede yer alan değerler, program aracılığıyla geniş kitlelere tanıtılıyor.
“Değerlerin Daveti”nin temel amacı, Türkiye’nin yerel ürünlerini ve sanatını ulusal ve uluslararası pazarlarda markalaştırma çabalarına destek olmak. Gaziantep baklavasından Konya’nın etli ekmeğine, Erzurum’un göz alıcı Oltu taşına kadar birçok bilinen değerin yanı sıra, henüz patentlenmemiş veya yeterince tanınmayan yerel ürün ve el sanatlarını üreten kişi ve kurumlar da bu program sayesinde önemli destek ve teşvik mekanizmaları hakkında bilgilendiriliyor.
Program, yerel üreticileri ve sanatçıları bilinçlendirerek, onların ulusal birliğe ve ülke ekonomisine katkı sağlamalarına olanak tanıyor. Kendi topraklarımızın özgün tatlarını, dokularını ve hikayelerini barındıran bu değerlere sahip çıkan “Değerlerin Daveti”, her hafta sonu Ülke TV ekranlarında izleyicileri bekliyor. Bu eşsiz yolculukla Türkiye’nin saklı kalmış hazinelerini keşfederken, yerel ekonomiye ve kültürel çeşitliliğe verilen desteğe tanık olacaksınız.
Bugünün ürünü: Amasya Baklalı Dolması
Amasya Baklalı Dolması, yöresel gastronominin yalnızca bir yemeği değil, aynı zamanda Amasya’nın sosyal ve kültürel hayatında önemli bir ritüeli temsil eder. Geleneksel günlerde, bayramlarda, kabul günlerinde ve özellikle düğün sofralarının vazgeçilmezidir.
Nasıl üretilir ve hangi aşamalarından geçer?
Amasya Baklalı Dolması’nın lezzetinin sırrı, özenle seçilmiş malzemeler ve geleneksel üretim sürecindedir.
Malzemeler
Asma Yaprakları: Hem taze hem de salamura edilmiş genç asma yaprakları tercih edilir. Dolmaya narin bir doku ve hafif mayhoş bir tat verir.
İç Harç: İç harcın ana karakterini bakla oluşturur. Kuru bakla, pirinç veya bulgur, kıyma (genellikle dana veya kuzu), bol soğan, salça, maydanoz ve yöreye özgü baharatlarla birleştirilir.
Üst Sos: En ayırt edici özelliklerinden biri, dolmanın pişirilip sunum aşamasında üzerine gezdirilen tereyağında kavrulmuş soğanlı sos (bazı kaynaklarda sadece tereyağı veya yoğurtlu sos da geçebilir, ancak soğanlı sos geleneksel bir zenginlik katar) ya da sade tereyağıdır.
Üretim aşamaları
Baklanın Hazırlanması: Kuru baklalar haşlanıp kabukları soyulur ve iç harca eklenir. Bakla, dolmanın temel dolgunluğunu ve kendine has lezzetini sağlar.
İç Harcın Yoğrulması: Bakla, pirinç/bulgur, kıyma ve diğer harç malzemeleri bir araya getirilerek iyice yoğrulur. İç harcın çiğden hazırlanması, yani çiğden dolma tekniği, lezzetin yaprağın içine daha derinlemesine işlemesine olanak tanır.
Sarım Aşaması: Genç ve narin asma yaprakları, hazırlanan iç harçla ince ve sıkı bir şekilde sarılır. Bu, dolmanın pişerken dağılmamasını ve ağızda kolayca erimesini sağlar.
Pişirme: Sarılan dolmalar, tencereye aralarında boşluk kalmayacak şekilde özenle dizilir. Üzerine su veya tercihe göre et suyu eklenir ve kısık ateşte yavaş yavaş pişirilir. Uzun süren bu yavaş pişirme, baklanın ve pirincin tam kıvamına gelmesini, yaprağın yumuşamasını sağlar.
Sunum: Pişen dolmanın üzerine eritilmiş tereyağında kavrulmuş bol soğan gezdirilerek servis edilmesi, yemeğin lezzetini tamamlayan son ve kritik dokunuştur.
Coğrafi işaret tescili
Amasya Baklalı Dolması, Amasya mutfağının bu nadide lezzetinin özgünlüğünü ve gelenekselliğini korumak amacıyla Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiştir.
Coğrafi İşaretin Türü: Mahreç İşareti (ürünün, coğrafi sınırları belirlenmiş bir yöreden kaynaklanması ve ayırt edici niteliğinin bu yöreye ait olması).
Tescil Tarihi: Amasya Baklalı Dolması’nın coğrafi işaret tescili, 17.08.2021 tarihinde resmi olarak tescil edilmiştir (Başvuru tarihi 21.12.2020). Tescil numarası 853’tür.
Bu tescil, Amasya Baklalı Dolması’nın sadece Amasya’ya özgü olduğunu, geleneksel tarif ve yöntemlerle üretilmesi gerektiğini ve bu sayede hem yöresel kültüre hem de gastronomi turizmine önemli katkılar sağladığını resmileştirmiştir.
