Türkiye’nin dört bir yanındaki eşsiz yerel zenginlikler, Ülke TV’nin “Değerlerin Daveti” programıyla hafta sonları ekranlara taşınıyor.
Program, coğrafi işaretlerle uluslararası alanda tescillenmiş ve korunmuş, ülkenin kültürel ve doğal mirasını oluşturan değerleri mercek altına alıyor. Tarım ürünlerinden nadir endemik türlere, köklü el sanatlarından ağız sulandıran yöresel lezzetlere kadar geniş bir yelpazede yer alan değerler, program aracılığıyla geniş kitlelere tanıtılıyor.
“Değerlerin Daveti”nin temel amacı, Türkiye’nin yerel ürünlerini ve sanatını ulusal ve uluslararası pazarlarda markalaştırma çabalarına destek olmak. Gaziantep baklavasından Konya’nın etli ekmeğine, Erzurum’un göz alıcı Oltu taşına kadar birçok bilinen değerin yanı sıra, henüz patentlenmemiş veya yeterince tanınmayan yerel ürün ve el sanatlarını üreten kişi ve kurumlar da bu program sayesinde önemli destek ve teşvik mekanizmaları hakkında bilgilendiriliyor.
Program, yerel üreticileri ve sanatçıları bilinçlendirerek, onların ulusal birliğe ve ülke ekonomisine katkı sağlamalarına olanak tanıyor. Kendi topraklarımızın özgün tatlarını, dokularını ve hikayelerini barındıran bu değerlere sahip çıkan “Değerlerin Daveti”, her hafta sonu Ülke TV ekranlarında izleyicileri bekliyor. Bu eşsiz yolculukla Türkiye’nin saklı kalmış hazinelerini keşfederken, yerel ekonomiye ve kültürel çeşitliliğe verilen desteğe tanık olacaksınız.
Bugünün ürünü: Amasya Yağlısı
Amasya Yağlısı, Amasya mutfak kültürünün köklü ve vazgeçilmez bir parçası olan, kat kat görünümlü, daire şeklindeki eşsiz bir unlu mamuldür. Geçmişi eskilere dayanan lezzet, düğün, sünnet, bayram, cenaze gibi özel günlerde sofraların baş tacı olarak ikram edilir ve coğrafi sınırları içinde ün kazanmıştır.
Nasıl üretilir ve hangi aşamalarından geçer?
Amasya Yağlısı’nın yapım süreci, özen ve ustalık gerektiren geleneksel yöntemlerle gerçekleşir ve tüm aşamalarının Amasya coğrafi sınırları içinde yapılması gerekir.
Hamurun Hazırlanması: Temel malzemeler olan un, su ve isteğe bağlı olarak maya bir araya getirilerek hamur yoğrulur. Hamurun mayalı ya da mayasız yapılması mümkündür. Mayasız üretimde, maya yerine ayçiçek yağı kullanılır. Bu, hamurun hem esnekliğini artırır hem de ürünün karakteristik yapısına katkıda bulunur.
Açma İşlemi: Yoğrulan hamurdan belirli büyüklükte bezeler alınır. Bu bezeler, incecik bir katman elde edilene kadar oklava yardımıyla büyük bir daire şeklinde açılır. Bu incelik, yağlının kat kat yapısını oluşturacak en kritik aşamadır.
İç Malzemenin Sürülmesi ve Katlama: Açılan yufkanın üzerine, yağlının çeşidine göre belirlenen iç harç yayılır. En yaygın çeşidi olan Haşhaşlı Cevizli Amasya Yağlısı için, Amasya’da yetişen haşhaş ve ceviz bolca kullanılır. Harç sürüldükten sonra yufka rulo şeklinde sarılır ve ardından kendi etrafında dolanarak yaklaşık 40 cm çapında, dairemsi bir forma getirilir. Bu katlama şekli, pişince ortaya çıkan katmanlı ve katmerli görünümün sırrıdır.
Pişirme: Hazırlanan yağlı, genellikle geleneksel yöntemlerle sac üzerinde pişirilir. Bu pişirme tekniği, ürünün kendine has lezzetini ve dokusunu korur.
Çeşitleri nelerdir?
Amasya Yağlısı’nın en bilinen ve geleneksel çeşidi, içeriğindeki zenginlik ile öne çıkan Haşhaşlı Cevizli Amasya Yağlısı’dır. Bu çeşitte, Amasya’nın yerel ürünlerinden olan haşhaş ve ceviz birleşerek doyulmaz bir lezzet yaratır. Farklı yörelerde veya tercihlere göre sade, yani sadece yağ ve un bazlı çeşitleri de yapılabilmekle birlikte, coğrafi işaret tescilinde öne çıkan ve ün bağı kurulan çeşit haşhaş ve cevizle zenginleştirilmiş halidir.
Hangi ürünlerle birlikte kullanılır?
Amasya Yağlısı, Amasya sofralarında her öğün yer alabilen çok yönlü bir lezzettir. İçindeki haşhaş ve cevizden aldığı hafif tatlılık ve doyurucu yapısıyla;
Kahvaltılarda: Çay veya ayran eşliğinde, peynir, zeytin gibi kahvaltılıklarla birlikte tüketilebilir.
Öğle/Akşam Yemeklerinde: Tek başına doyurucu bir ana öğün olabileceği gibi, özellikle bölgeye özgü Amasya Çöreği ya da diğer hamur işleri gibi, ana yemek öncesinde ya da yanında yer alır.
Özel Gün ve İkramlarda: Misafirlere ve özel günlerde özenle ikram edilen, Amasya’nın misafirperverliğini simgeleyen bir tatlı/hamur işi olarak sunulur.
Coğrafi işaret tescil süreci
Amasya Yağlısı’nın bu eşsizliği ve gelenekselliği, coğrafi işaret ile tescillenerek koruma altına alınmıştır.
Başvuru Tarihi: Yeşilırmak Havzası Kalkınma Birliği tarafından Türk Patent ve Marka Kurumu’na (TÜRKPATENT) 03.06.2021 tarihinde başvuru yapılmıştır.
Tescil Tarihi: Amasya Yağlısı, 16.06.2022 tarihinde 1150 tescil numarasıyla tescillenmiştir.
Coğrafi İşaretin Türü: Mahreç İşareti olarak tescil edilmiştir. Bu, ürünün belirgin bir ün, özellik veya diğer nitelik ile coğrafi alanla özdeşleştiği ve tüm üretim aşamalarının coğrafi sınır içinde gerçekleşmesi gerektiği anlamına gelir.
