Türkiye’nin dört bir yanındaki eşsiz yerel zenginlikler, Ülke TV’nin “Değerlerin Daveti” programıyla hafta sonları ekranlara taşınıyor.
Program, coğrafi işaretlerle uluslararası alanda tescillenmiş ve korunmuş, ülkenin kültürel ve doğal mirasını oluşturan değerleri mercek altına alıyor. Tarım ürünlerinden nadir endemik türlere, köklü el sanatlarından ağız sulandıran yöresel lezzetlere kadar geniş bir yelpazede yer alan değerler, program aracılığıyla geniş kitlelere tanıtılıyor.
“Değerlerin Daveti”nin temel amacı, Türkiye’nin yerel ürünlerini ve sanatını ulusal ve uluslararası pazarlarda markalaştırma çabalarına destek olmak. Gaziantep baklavasından Konya’nın etli ekmeğine, Erzurum’un göz alıcı Oltu taşına kadar birçok bilinen değerin yanı sıra, henüz patentlenmemiş veya yeterince tanınmayan yerel ürün ve el sanatlarını üreten kişi ve kurumlar da bu program sayesinde önemli destek ve teşvik mekanizmaları hakkında bilgilendiriliyor.
Program, yerel üreticileri ve sanatçıları bilinçlendirerek, onların ulusal birliğe ve ülke ekonomisine katkı sağlamalarına olanak tanıyor. Kendi topraklarımızın özgün tatlarını, dokularını ve hikayelerini barındıran bu değerlere sahip çıkan “Değerlerin Daveti”, her hafta sonu Ülke TV ekranlarında izleyicileri bekliyor. Bu eşsiz yolculukla Türkiye’nin saklı kalmış hazinelerini keşfederken, yerel ekonomiye ve kültürel çeşitliliğe verilen desteğe tanık olacaksınız.
Bugünün ürünü: Bursa İnegöl Cerrah Kuru Fasulyesi
Türkiye’nin zengin mutfak kültürünün önemli bir parçası olan coğrafi işaretli ürünler arasında, Bursa İnegöl Cerrah Kuru Fasulyesi kendine özel bir yer edinmiştir. Bu eşsiz lezzet, İnegöl’ün bereketli topraklarında yüzyıllardır süregelen bir gelenekle üretilmekte ve sofralara ulaşmaktadır. Peki, bu özel kuru fasulye nasıl üretilir, hangi aşamalardan geçer, çeşitleri nelerdir, hangi yemeklerle uyum sağlar ve coğrafi işaret belgesini ne zaman almıştır?
Üretim süreci ve aşamaları
Cerrah Kuru Fasulyesi’nin benzersiz lezzetinin sırrı, İnegöl’ün Cerrah bölgesine özgü iklim ve toprak yapısında saklıdır. Üretim süreci titizlikle yürütülen birkaç önemli aşamadan oluşur:
- Toprak hazırlığı ve ekim: Nisan ayının ortalarında, iyi drene edilmiş ve organik madde açısından zengin topraklar ekime hazırlanır. Toprak, derin sürüm ve tırmık gibi işlemlerle havalandırılır ve ekim için uygun hale getirilir. Fasulye tohumları, belirli aralıklarla ve derinliklerde elle veya makinelerle ekilir.
- Bakım ve gelişim: Ekim sonrası bitkilerin düzenli bakımı büyük önem taşır. Yabani ot kontrolü, sulama ve gerektiğinde gübreleme işlemleri bu aşamada yapılır. Özellikle çiçeklenme döneminde bitkinin suya olan ihtiyacı artar. Cerrah bölgesinin nemli havası ve yeterli yağışlar, fasulyenin doğal gelişimine katkıda bulunur.
- Hasat: Temmuz sonu ile Ağustos başında, fasulye taneleri olgunlaştığında hasat zamanı gelir. Bu dönemde bitkiler sararır ve kabuklar kuru bir hal alır. Geleneksel olarak hasat elle yapılır; bitkiler saplarından kesilerek toplanır.
- Kurutma ve harmanlama: Hasat edilen fasulyeler, güneşin altında doğal olarak kurumaya bırakılır. Bu aşama, fasulyenin raf ömrünü uzatmak ve lezzetini korumak için kritik öneme sahiptir. Kuruyan fasulyeler daha sonra harmanlanır. Geleneksel harmanlama yöntemlerinde, fasulyeler dövülerek veya makineler yardımıyla kabuklarından ayrılır.
- Ayıklama ve kalite kontrolü: Harmanlama sonrası elde edilen kuru fasulye taneleri, yabancı maddelerden ve bozuk tanelerden arındırmak için titizlikle ayıklanır. Bu aşamada, sadece dolgun, pürüzsüz ve homojen renkteki taneler seçilir.
Çeşitleri ve özellikleri
Cerrah Kuru Fasulyesi, genellikle çalı fasulyesi tipinde olup, küçük ve orta büyüklükte, beyaz renkli, oval veya hafif böbrek şeklindedir. Pişirildiğinde kabuk atma yapmaması, çabuk pişmesi ve lezzetini kaybetmemesi en belirgin özelliklerindendir. İç kısmı yumuşak ve kremsi bir dokuya sahip olurken, dış kabuğu dağılmaz. Bu da onu diğer kuru fasulye çeşitlerinden ayırır.
Hangi ürünlerle birlikte kullanılır?
Cerrah Kuru Fasulyesi, Türk mutfağının vazgeçilmez lezzetlerinden biri olarak birçok farklı yemekte kullanılır:
- Klasik kuru fasulye yemeği: En yaygın kullanım şekli, salça, soğan, domates ve isteğe bağlı olarak et veya sucuk ile hazırlanan geleneksel kuru fasulye yemeğidir. Cerrah Kuru Fasulyesi, bu yemeğe kendine has lezzetini ve kıvamını verir.
- Piyaz: Haşlanmış Cerrah Kuru Fasulyesi, soğan, maydanoz, domates, zeytinyağı ve sirke ile hazırlanan taze ve lezzetli bir piyaz için idealdir.
- Salatalar: Diğer salata malzemeleriyle birleştirilerek besleyici ve doyurucu salatalar hazırlanabilir.
- Çorbalar: Bazı yöresel çorba tariflerinde de Cerrah Kuru Fasulyesi kullanılabilir.
Coğrafi işaret tescili
Bursa İnegöl Cerrah Kuru Fasulyesi, kendine özgü nitelikleri ve geleneksel üretim yöntemleri sayesinde 07.06.2023 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından coğrafi işaret tescili almıştır. Tescil, ürünün belirli bir coğrafi bölgeye ait olduğunu, tüm üretim aşamalarının o bölgede gerçekleştiğini ve kalitesinin bu coğrafi kökenle doğrudan ilişkili olduğunu resmi olarak belgelemiştir. Coğrafi işaret, Cerrah Kuru Fasulyesi’nin taklit edilmesini önlerken, üreticilerin ve tüketicilerin haklarını koruma altına almıştır.
Cerrah Kuru Fasulyesi, sadece bir gıda maddesi değil, aynı zamanda Bursa İnegöl’ün tarım ve mutfak mirasının yaşayan bir sembolüdür. Her bir tanesinde emeğin, geleneğin ve doğal güzelliklerin izlerini taşıyan bu eşsiz lezzet, sofralarımızı zenginleştirmeye devam edecektir.
